AHEPA PATRAS AHJ_025 "SAINT ANDREW - ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΓΙΑ ΤΑ 300 ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΗ ΓΕΝΝΗΣΗ ΤΟΥ ΠΑΤΡΟΚΟΣΜΑ " - ΟΜΙΛΙΑ ΤΟΥ ΠΡΟΕΔΡΟΥ κ. ΓΙΑΝΝΗ ΠΟΡΦΥΡΗ

Ο μεγάλος διδάσκαλος του Γένους Πατροκοσμάς

ο Αιτωλός και το νόημα των διδαχών του

Εξέχουσα θέση μεταξύ των μεγάλων πνευματικών μορφών του Ελληνικού Έθνους της νεότερης Ιστορίας κατέχει ο Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός. Η πολυσυζητημένη και καταξιωμένη μορφή του αγίου μας Παπουλάκου, του εθναποστόλου και νεομάρτυρος της Εκκλησίας μας, είναι βαθειά χαραγμένη στην συνείδηση του ευσεβούς ελληνικού λαού. Ο διδάχος των σκλάβων δεν ήταν μόνον η γενναία μορφή που παρηγορούσε, που ενίσχυε τον σκλαβωμένο  λαό μας, αλλά κρατούσε άσβεστο τον πόθο για την ελευθερία του. Και σήμερα, εις τον αγώνα της οικονομικής και πνευματικής υποδούλωσης μας, ο λαός μας συγκινείται και ενθουσιάζεται από την αγία μορφή του νεομάρτυρος Κοσμά του Αιτωλού- Σήμερα μάλιστα, αναζητά όσο ποτέ τις διδαχές του, σήμερα θυμάται τις προφητείες του, τρέφεται από τα κηρύγματά του και ωφελείται πνευματικά.

Ο Άγιος Πατροκοσμάς, μετά τις σπουδές του, έγινε ασκητής για 17 χρόνια στο Άγιον Όρος, στη Μονή Φιλοθέου. Εκεί εκγυμνάζει τις πνευματικές του αισθήσεις και ασκείται στην αρετή, δεχόμενος την ζωογόνο χάρη του Αγίου Πνεύματος. Η ασκητική ζωή τον γεμίζει με τις χάρες του μυστηρίου της αγνής Ορθόδοξης Θεολογίας.

Η πνευματική του καλλιέργεια, τον οδηγεί στην πλήρη αίσθηση της κοινωνικής του ευθύνης. Η ανάγνωση των Γραφών, όπως ομολογεί και ο ίδιος, τον κάνει να ανακαλύψει τους κρυμμένους θείους μαργαρίτες, τον θησαυρό της πίστης, την πνευματική χαρά, την ευφροσύνη της αιωνίου ζωής.

«… Σιμά στα άλλα, ηύρηκα και τούτον τον λόγον, οπού λέγει ο Χριστός μας, πως δεν πρέπει κανένας χριστιανός, άνδρας ή γυναίκα να φροντίζει μόνο δια του λόγου του πώς να σωθεί, αλλά να φροντίζει και δια τους αδελφούς του ….», ο ίδιος δε, ποτέ δεν θεώρησε τον εαυτό του αυτόκλητο σωτήρα του Γένους μας, αλλά έθετε την ταπεινότητά του στην υπηρεσία της εκκλησίας μας, σαν ζωντανός φορέας αγιοπνευματικών χαρισμάτων.

Ο Άγιος  Πατροκοσμάς, μέσω των διδαχών του ασχολήθηκε με όλα σχεδόν τα διαχρονικά προβλήματα της κοινωνίας, λες και σπούδασε ανατομία της κοινωνικής πραγματικότητας. Συχνά – πυκνά αναφέρεται ξεκάθαρα στην κοινωνική δικαιοσύνη, στην ενότητα του ανθρωπίνου γένους, την δίκαιη φορολογία, στα προτερήματα της τίμιας εργασίας,  στην ολιγάρκεια, στην αποφυγή των εθνοφυλετισμών, στην διαπαιδαγώγηση και καλή ανατροφή των παιδιών, στον σεβασμό της ιερότητας της αργίας της Κυριακής, στην καλλιέργεια ιερών οικογενειακών σχέσεων, στον σεβασμό της φύσης και της εν Σοφία κτίσεως του Θεού, στην φροντίδα των δένδρων, στην ίδρυση κοινωφελών έργων και ιδιαιτέρως σχολείων. Ο θεόπνευστος και αγιοπνευματικός του λόγος,  είχε αποτέλεσμα να λιγοστέψει η ληστεία και η βία.

Αξίζει να σημειωθεί η μεγάλη προσπάθεια του Αγίου Κοσμά, στην εμπέδωση του ιδανικού της υπευθυνότητας του πολίτη. Τόνιζε στις διδαχές του ότι η κοινωνία χρειάζεται υπεύθυνους πολίτες, κοινωνική δικαιοσύνη και χρηστούς άξιους πολιτικούς και πνευματικούς ηγέτες.  Οι κοινωνικές παρανομίες απορρέουν από το ψεύδος, την αδικία, την κλοπή, την ανθρώπινη εκμετάλλευση, την απληστία και την πλεονεξία. Είναι καταπληκτικός ο τρόπος διαπαιδαγώγησης του Έλληνα, ώστε αφ’ ενός μεν να αποτρέπει τις αδικίες και αφ ετέρου να αποκαθιστά και μάλιστα άμεσα την αδικία. Παράλληλα ο Άγιος Κοσμάς επαινεί και διδάσκει την αξία της τίμιας εργασίας & του μόχθου, που όπως δίδασκε είναι πηγή χαράς για τον καθένα.

«…. Δια τούτο αδελφοί μου, έλεγε, να χαίρεσθε και να ευφραίνεσθε χιλιάδες φορές, όσοι ζείτε και βγάζετε το ψωμί σας με τον κόπο και τον ιδρώτα σας, διότι εκείνο το ψωμί είναι ευλογημένο και, αν θέλεις δώσε κομμάτι από εκείνο το ψωμί του πτωχού, με εκείνον, κερδίζεις τον Παράδεισον…».

Ένας άλλος άξονας των διδαχών του Ισαποστόλου μας Αγίου Κοσμά, ήταν οι σχέσεις άρχοντα και αρχόμενου, τονίζοντας την ουσία του διακονείν και όχι του άρχεσθε, της παροχής υπηρεσίας κυριολεκτικά στον συνάνθρωπο.  «Κάθε αρχή, τόνιζε μέσα από τις Διδαχές του, δεν πρέπει να αποτελεί μέσον προσπορισμού αγαθών, πλούτου και τιμητικών διακρίσεων, αλλά αγνό πεδίο άσκησης της φιλοτιμίας, της κοινωνικής ευθύνης, αξίες που πηγάζουν από τη χριστιανική αγάπη…

… οι προεστοί που είσθε στις χώρες και τα χωριά, να κατανέμετε δίκαια τους φόρους, να μην γίνεσθε σκληροί και να μην εκμεταλεύεσθε τους αδυνάτους…» Μήνυμα λίαν επίκαιρο μια και εισηγείται δίκαιη φορολογική κλίμακα!

Ταυτόχρονα ο Άγιος Κοσμάς απευθυνόμενος στο λαό, την αρχόμενη τάξη, την συμβούλευε να αγαπούν και να συνεργάζονται υπομονετικά με τους προεστούς, να προσεύχονται για την ψυχή τους λόγω των πολλών βαρών και ευθυνών τους. Τους προέτρεπε να πληρώνουν τα χρέη τους και να μην τουρκεύουν εξ αιτίας της βαριάς φορολογίας.

Αξίζει να τονισθεί ότι ο Άγιος στο πνεύμα της κοινωνικής δικαιοσύνης στήριξε και την ίδρυση των σχολείων. Έτσι δίκαια θεωρήθηκε ο πρώτος ΕΙΣΗΓΗΤΗΣ ΤΗΣ ΔΩΡΕΑΝ ΠΑΙΔΕΙΑΣ!  Φρόντιζε δε για την εθελοντική χρηματοδότηση του κτισίματος των σχολείων και την απρόσκοπη λειτουργεία τους, γιατί τα σχολεία συνδέουν άριστα την πίστη και την γνώση!

Πολλές φορές ο Άγιος κατηγορήθηκε από τους μόνιμους και μοναδικούς εχθρούς του, που ήταν οι Εβραίοι, κυρίως λόγω της αργίας της Κυριακής, οι οποίοι και τον θανάτωσαν τελικά, ότι δίδασκε ΕΘΝΟΦΥΛΕΤΙΣΜΟ & ΑΝΤΙΣΗΜΙΤΙΣΜΟ. Άδικη και ψεύτικη αυτή η κατηγορία και θα σας το εξηγήσω. 

Είναι βέβαια γνωστή η αντιπαλότητα Πατροκοσμά και Εβραίων. Πέραν όμως τούτου,  για να έχει κανείς σαφή εικόνα και δίκαιη κρίση, πρέπει να λάβει υπόψη τα εξής:

α) Στη μεσαιωνική Ευρώπη, με αφορμή τις σταυροφορίες, οι Εβραίοι είτε διώχθηκαν, είτε υποχρεώθηκαν να εκχριστιανιστούν.

β) Δημιουργήθηκαν πολλές προκαταλήψεις ίσως, που συνέδεαν τους Εβραίους με φόνους παιδιών και διάφορες επιδημίες.

Στα τέλη του 15ου αιώνα έγιναν σκληρές διώξεις Εβραίων στην Ισπανία και οι διωκόμενοι Σεφραδίτες Χαζάροι Εβραίοι κατέκλυσαν τις χώρες τις Ευρώπης και την Ελλάδα. Πολύ γρήγορα είχαμε την απαγόρευση συμβίωσης Χριστιανών και Εβραίων, μάλιστα το 1516 στην Βενετία, ο τότε Δόγης των Βενετών ίδρυσε απομονωμένη Εβραϊκή συνοικία. 

Στην τουρκοκρατούμενη Ελλάδα συνέβη εντελώς το αντίθετο. Ο σουλτάνος Βαγιαζήτ ο Β΄ τους δέχθηκε και με προνόμια τεράστια σε βάρος των ντόπιων Ελλήνων. Ας έχουμε κατά νου ότι τους έδωσε μεγάλες εκτάσεις, π.χ. στην πατρίδας μου, το σημερινό χωριό Ρηγάνι Ναυπακτίας, γνωστό ως Βρώστιανη από τη λέξη Εβραιόστανη, όπως την αποκαλούσαν οι ντόπιοι! Οι εβραίοι δεν πλήρωναν καθόλου φόρους, δεν στρατολογούσαν Εβραιόπουλα γενιτσάρους, δεν έκαναν ποτέ αγγαρείες κ.λ.π. Άρα ήταν κοινωνικά και οικονομικά ισχυρότεροι σε αντίθεση με τους Έλληνες ρωμιούς που υστερούσαν! Παράλληλα η άκρατη φιλοχρηματία τους καλλιέργησε την τοκογλυφία και την αθέμιτη συναλλαγή! Έτσι τότε, όπως και τώρα, εξ αιτίας τους πολλοί άνθρωποι ήλθαν σε απόγνωση!

Ένα μεγάλο μπουλούκι εβραίων εγκαταστάθηκε στα Γιάννενα που ασχολήθηκαν με την χρυσοχοΐα, την αργυροχοΐα και την τοκογλυφία. Στα Γιάννενα είχε καθιερωθεί το Κυριακάτικο παζάρι των Εβραίων που έπληττε την Ορθόδοξη πίστη και την Ελληνική αυτοσυνειδησία. Ποιος ξεχνά ότι η Κυριακή είναι η ημέρα τιμής του Αναστάντος Κυρίου μας! Αυτά τα αίτια ήταν που κατηγορούσε ο Πατροκοσμάς και τα περί ΑΝΤΙΣΗΜΙΤΙΣΜΟΥ είναι κακοήθεια και συκοφαντία!

Ο δραστικός λόγος του Πατροκοσμά είχε τεράστια απήχηση και το παζάρι μεταφέρθηκε το Σάββατο και έτσι φαντάζεστε το μίσος των Εβραίων στον Άγιο. Έτσι διέθεσαν χρήμα άφθονο και τον θανάτωσαν. Θα αναφέρω κάτι σημαντικό, την συνήθεια των Ελλήνων,  μετά από κάθε ομιλία διδαχή του Αγίου Κοσμά, να σχηματίζουν ουρά να πάρουν την ευχή του, φιλώντας το χέρι του.  Τότε ο Άγιος είπε το αμίμητο μια φορά. «… Αμή δεν είναι καλύτερα να φιλήσετε την εικόνα του Ιησού Χριστού και να τον παρακαλέσετε να με φυλάγει από τες παγίδες του διαβόλου και των εβραίων, που ξοδιάζουν χιλιάδες πουγγιά δια να με θανατώσουν…» Χαρακτηριστική είναι η επιστολή του στον αδελφό του Χρύσανθο, Σχολάρχη στη Νάξο, με ημερομηνία 2/3/1779: «… δέκα χιλιάδες χριστιανοί με αγαπώσι και ένας με μισεί, χίλιοι τούρκοι με αγαπώσι και ένας όχι τόσον, χιλιάδες εβραίοι θέλουν το θάνατόν μου και ένας όχι».

 

Ο μαθητής του ΖΗΚΟΣ ΜΠΙΣΤΡΕΚΗΣ, που τον ακολουθούσε μέχρι το τέλος, κατέγραψε το ποσό των πενήντα πουγγιών που ξόδεψαν να τον θανατώσουν!  Αυτός όμως σεβόταν και τους εβραίους και κάθε μη χριστιανό και το αποδείκνυε. Ακούστε δε και τον ίδιον τι λέει για τους Εβραίους: «… ταύτα γιατί σας τα είπα χριστιανοί μου; Όχι δια να φονεύσετε τους εβραίους και να τους κατατρέχετε, αλλά να τους κλαίτε, πως άφησαν τον Θεόν και επήγαν με τον διάβολον!».  Προφανώς τα κίνητρά του ήταν παιδαγωγικά και δεν υποκρύπτουν ίχνος αντισημιτισμού!  Ο Πατροκοσμάς ξεκάθαρα κήρυττε αγάπη και όχι μισαλλοδοξία. Κήρυττε την ενότητα του ανθρωπίνου γένους  και ότι όλοι είμαστε παιδιά του θεού.

Ουσιαστικά οι διδαχές του Αγίου Κοσμά είχαν βάση την ΔΙΠΛΗ ΕΝΤΟΛΗ ΤΗΣ ΑΓΑΠΗΣ! Αγάπη προς τον Θεό: «Αγαπήσεις Κύριον τον Θεόν σου εν όλη τη καρδία σου και εν όλη τη ψυχή σου και εν όλη τη διανοία σου …»» και την αγάπη προς τον πλησίον, « … και τον πλησίον σου ως εαυτόν». Ο Άγιος δεν δικαιολογεί την έχθρα απέναντι σε κανέναν, γιατί είναι το ουσιαστικό δηλητήριο στις ανθρώπινες σχέσεις. Παράλληλα σαν μεγάλος φωτισμένος παιδαγωγός, διδάσκει την ποιμαντική κλίμακα, δηλαδή «το κατά δύναμιν», ώστε να ενεργοποιήσει το φιλότιμο και των λιγότερο πνευματικών ανθρώπων, των μετρίων και των αδιάφορων:

«Δεν θέλεις να δώσεις ελεημοσύνη, πάμε παρακάτω, τουλάχιστον μην τον αδικείς και μην τον κλέβεις. Δεν θέλεις να βοηθήσεις, τουλάχιστον μην βλάπτεις! Μην πάρεις το εξωφόρι του και μην τον κατατρέχεις και μην τον τρως με την γλώσσαν σου»! Και συμπλήρωνε: «Ο Θεός είναι εύσπλαχνος μα είναι και δίκαιος και έχει ράβδον σιδηράν».

Συνεχίζοντας να προσεγγίζουμε το νόημα των διδαχών του Αγίου Κοσμά και τα επιμέρους διανοήματα αξίζει να σταθούμε στο ενδιαφέρον του για την κτίση, το περιβάλλον, τα δένδρα, τα ζώντα ζώα πτηνά και αμφίβια. Δίδασκε λοιπόν, ότι το φυσικό περιβάλλον είναι απόδειξη της άπειρης και ατέλειωτης αγάπης του Θεού προς τον άνθρωπο. Θαυμάστε αγαπητές μου και αγαπητοί μου μια ρήση του:

«… Μας έδωκεν ο πανάγαθος Θεός τα μάτια να βλέπουμε εις τον ουρανόν, τον ήλιον, την σελήνην και τα άστρα και να λέγωμεν: Ω θεέ μου, εάν ο ήλιος που είναι πλάσμα σου, είναι τόσον λαμπρός, αμή το Αγιον σου όνομα οπού είσαι ποιητής του ουρανού και της γής, ποιητής και πλάστης, πόσον λαμπρότερος είσαι!...»

Στο διάβα του ο Πατροκοσμάς μπόλιαζε δένδρα, τα καθάριζε και τα επεριποιείτο και παρακινούσε τους ακροατές και τους κατοίκους των ορεινών περιοχών να κάνουν το ίδιο. Πόσο διαχρονικό είναι το οικολογικό μήνυμα του Αγίου και ιδιαίτερα σήμερα που η υπερεκμετάλευση και η αδιαφορία κατέστρεψε το φυσικό περιβάλλον!

Αφησα τελευταίο το μεγάλο ενδιαφέρον του για το ζήτημα των οικογενειακών σχέσεων και της διατροφής των παιδιών. Εδώ ο Άγιος έδωσε μεγάλη βαρύτητα και με την διαυγή του κοινωνική συνείδηση και τις άριστες φωτισμένες γνώσεις του γύρω από τις υγιείς οικογενειακές σχέσεις, διδάσκει την ισοτιμία γυναίκας και άνδρα, τον αλληλοσεβασμό και την μεταξύ τους αφοσίωση και αγάπη. Παράλληλα δίδασκε στα παιδιά να τιμούν τους γονείς, ζώντες και αποθαμένους. Για την ανατροφή των παιδιών συνήθιζε να παρομοιάζει τους γονείς με την ρίζα δένδρου και τα παιδιά τα κλωνάρια. Εάν οι ρίζες ποτίζονται με αρετές και είναι υγιείς, όλο το δένδρο είναι υγιές και καρποφόρο.

Συνοψίζοντας αγαπητές μου και αγαπητοί μου τους πυλώνες των διδαχών του Αγίου Διδάχου Πατροκοσμά απαριθμούμε επτά διανοηματικούς άξονες και ενότητες:

1) Κοινωνική ευθύνη,

2) κοινωνική διδασκαλία,

3) καταπολέμηση αδικίας, τίμια εργασία, σχέση προεστών και λαού, δίκαιη συμμετοχή στη φορολογία,

4) αποφυγή κάθε εθνοφυλετισμού και του αντισημιτισμού,

5) τη διπλή αγάπη προς τον Θεό και τον πλησίον,

6) την αγάπη για το περιβάλλον και τα δένδρα και

7) τις οικογενειακές σχέσεις και την ανατροφή των παιδιών.

Εν κατακλείδι το πρώτιστο όμως χριστοκεντρικό έργο του αγίου Κοσμά ήταν η χριστοποίηση του κόσμου και η σωτηρία της ψυχής του. Χριστός και ψυχή σας χρειάζεται» δίδασκε. «Το κορμί σας, ας σας το καύσουν, ας σας το τηγανίσουν, τα πράγματά σας ας σας τα πάρουν, μη σας μέλει, δώστε τα, δεν είναι εδικά σας. Ψυχή και Χριστός σας χρειάζεται».

Με πόση μελαγχολία και θλίψη αναπολούμε σήμερα ένα Έλληνα μεγάλο πνευματικό ηγέτη, ένα σύγχρονο Πατροκοσμά! Αυτόν που θα εμψυχώσει τον απογοητευμένο Έλληνα από το αβάσταχτο βάρος της κρίσης. Αυτόν που θα αποτρέψει τον κλονιζόμενο υποψήφιο αυτόχειρα. Αυτόν που θα μάθει τον πιστό να λέει εκατοντάδες φορές την ημέρα το «ΕΧΕΙ Ο ΘΕΟΣ»!   Πόσοι νέοι κυρίως, τρέχουν στο διαδίκτυο να ρουφήξουν τις διδαχές του και τις προφητείες του. ΑΓΙΕ ΙΣΑΠΟΣΤΟΛΕ, ΕΘΝΟΜΑΡΤΥΡΑ, ΔΙΔΑΣΚΑΛΕ ΜΑΣ ΠΑΤΡΟΚΟΣΜΑ πρέσβευε υπέρ ημών!

Δεν ξέρω αγαπητές μου και αγαπητοί μου αν σας ικανοποίησα από όσα προσπάθησα εν συντομία να σας  αναπτύξω για τον ιερό μας Παπουλάκο. Κλείνοντας επιτρέψτε μου να υπενθυμίσω τις σκηνές της σύλληψης και θανάτωσης του Αγίου Κοσμά. Πράγματι αποτελούν μνημείο κοινωνικής χριστιανικής ευθύνης. Δεν γόγγυξε, δεν στεναχωρήθηκε, δόξαζε συνεχώς τον Κύριο, αντιμετώπισε ψύχραιμα και μάλιστα χαριέστατα τους δήμιους του και αφού προσευχήθηκε, ευλόγησε σταυροειδώς τα τέσσερα σημεία του ορίζοντα  και ευχήθηκε όλο τον κόσμο να φυλάττει τις παραγγελίες του.

Ελληνίδες και συνέλληνες,

Η διδασκαλία του μεγάλου μας Εθναποστόλου και το αίμα του που χύθηκε μας παραγγέλλουν:

Ορθόδοξοι χριστιανοί, στείτε και κρατείτε τις παραδόσεις!  Παραμείνετε πιστοί στο Χριστό, στην Ορθοδοξία. Υποστηρίξτε και φυλάξετε σαν κόρη οφθαλμού την παιδεία και κρατήστε την μακριά από την ΛΟΓΙΚΟΚΡΑΤΕΙΑ, τον ΑΙΣΘΗΣΙΑΣΜΟ, τον ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΟ ΕΜΠΕΙΡΙΣΜΟ, την ΑΚΡΑΤΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ και την ΑΘΕΪΑ! Μια τέτοια παιδεία θα μας κρατήσει ελεύθερους από την μέγγενη της παγκοσμιοποίησης και της ισοπέδωσης μας σαν ΕΘΝΟΣ και ΛΑΟ!

Τελειώνω με μια ευχή: «Αφέντη μας και προστάτη μας  ΑΓΙΕ ΠΑΤΡΟΚΟΣΜΑ, ενδυνάμωσέ μας και βοήθα μας όλες και όλους να βαδίσουμε στα ίχνη σου και να ενστερνιστούμε την διδασκαλία σου, όπως μας παρήγγειλες, αυτή που προσφέρει το νόημα της ζωής ΑΜΗΝ». 

Ακούστε live  και την ομιλία στο επόμενο VIDEO